वर्षांनी बाप्पा आला,,, ढोल ताशाला उधाण आला.... बाप्पा साठी ढोल पथक उत्साहात सज्ज,,,

जिल्हा रायगड

अमित गवळे

पाली, ता. 6 (वार्ताहर) लहानग्यांसह तरुणाईमध्ये ढोल-ताशा या पारंपारीक वादनाची मोठी क्रेझ पहायला मिळत आहे. जिल्ह्यातील ढोल ताशा पथकाचा सराव पूर्ण झाला आहे. यावेळी आपल्या ताल व लयबद्ध वादनाने हे ढोलताशा पथक सगळ्यांच्याच हृदयाचा ठेका चुकवतात.

पारंपरिक संस्कृती टिकावी आणि तरुणांमध्ये विविध कौशल्यांचा विकास व्हावा या दृष्टीने जिल्ह्यातील अनेक ढोल-ताशा-ध्वज पथक प्रयत्न करत आहेत. जिल्ह्यात साधारण ३०-३५ ढोलताशा पथक आहेत. सध्या गणपती साठी नवीन लय, ठेका व ताल शिकण्यासाठी बहुतांश ढोल ताशा पथकातील सदस्य सध्या सरावातून अतोनात मेहनत घेत आहेत. या संपूर्ण ढोल ताशा ध्वज पथकाची घेतलेली हि रंजक माहीती. डिजे व डाॅल्बी पेक्षा आता पारंपारीक वाद्यांकडे सगळेच जण आकृष्ट होत आहेत. गणेश चतुर्थी, शिवजयंती, शिवराज्याभिषेक, नवरात्र, पाडवा अशा विविध सणांमध्ये हमखास ढोल-ताशा पथक आपल्या पारंपारीक कलेचा नमुन मोठ्या प्रमाणात सादर करतांना दिसतात. काही ढोलताशा पथक अनेक सामाजिक उपक्रम देखिल राबवितात. गणपतीमध्ये गणेशापुढे मानवंदना दिली जाते.

चौकट 1

प्रचंड मेहनत

गणपती निमित्त जवळपास दिड महिना आधीपासून सराव सुरु होतो. महाड, पथकात साधारण ८ ते ९ वयोगटापासून 50 वर्षे वयोगटाचे सदस्य आहेत. सदस्यांना सरावासाठी नियमित हजर राहून मेहनत घ्यावी लागते. काही पथक सदस्यांकडून शुल्क घेतात तर काहि घेत नाहीत.

चौकट 2

नवीन ठेका व ताल

बहुतांश ढोल पथक आपला नवीन ठेका व ताल यांचा वेगळेपणा जपण्याचा प्रयत्न करतात. यात १ ते ५ असे पारंपारिक ताल असतात. याला पारंपारिक हात चालवणे असेही म्हटले जाते. लोक आनंदी होऊन डोलू व नाचू लागतील अशा ठेक्यांना अधिक पसंती मिळते.

चौकट 3

नियमांचे पालन

प्रत्येक ढोल-ताशा पथकाचे स्वतःचे असे काही नियम असतात. ते प्रत्येक सदस्यांना तंतोतंत पाळावे लागतात. त्यामध्ये व्यसनाधिनता व गैरवर्तन चालत नाही. सरावास नियमित हजर राहणे, ठरविलेला गणवेश परिधान करावा, मुलींनी मुलींचा ढोल स्वतः ताणावा (ओढावा) व त्यांनीच तो उचलावा., पालकांची परवानगी आवश्यक, रात्री उशीर झाल्यास मुलिीना घरी सोडण्यास जाणे. आणि सर्व सदस्यांनी शिस्तीचे व नियमांचे पालन करावे.

चौकट 4

साहित्य

कोणत्याही ढोल ताशा पथकात प्रामुख्याने ढोल, ताशा, टोल, ध्वज (ध्वजावर मानाचा कळस) टोल गाडी व झांज आदी साहित्याचा समावेश असतो. वेळोवेळी या सर्व साहित्याची योग्य देखभाल देखिल करावी लागते.

कोट 1

आपली संस्कृती जोपासण्यासाठी व तरुणांमध्ये विविध कौशल्ये विकसित होण्यासाठी ढोल ताशा ध्वज पथक सुरु केले. लहान मुलांसह तरूण मोठ्या प्रमाणात या पारंपारीक वादनाकडे आकर्षित होत आहेत. कित्येकांना ढोल हातात मिळाला नाही तर ते बैचेन होतात. सध्या अनेक जण ढोल ताशा पथक काढत आहेत. काहिंना वादन म्हणजे काय? याचे पुरेसे ज्ञान व माहिती असते. प्रत्येक पथकामध्ये शास्त्रशुद्ध ज्ञान, शिस्त व नियम असणे गरजेचे आहे.

उमेश तांबट, ढोल-ताशा वादक, पाली

कोट 2

ढोल ताशा पथकात वादक आहे. पारंपारिक वादन याबरोबरच येथून शिस्तबद्धता देखिल अंगी बाणावते. नियमित सराव करतो. गणपती सणासाठी तर जय्यत तयारी करतो.

अनिकेत सुधाकर महाडिक, तरुण वादक, गोरेगाव